चला, आपल्याला जुनी पेन्शन योजना (Old Pension Scheme), यूनिफाइड पेन्शन स्कीम (UPS), आणि नॅशनल पेन्शन सिस्टम (NPS) यांच्यात काय फरक आहे, हे आजच्या लेखात बघणार आहोत.
जुनी पेन्शन योजना काय आहे ? (OPS)
जुनी पेन्शन योजना
- काय आहे ? जुनी पेन्शन योजना ही महाराष्ट्र सरकार द्वारे 2005 पूर्वी लागू केलेली पेन्शन प्रणाली आहे. ही प्रणाली सरकारी कर्मचाऱ्यांना निवृत्तीवेळी पेन्शन देण्यासाठी असते.
- कसे काम करते ? या प्रणालीमध्ये, कर्मचाऱ्यांना त्यांच्या कार्यकालातील पगाराच्या एक निम्मी टक्क्याच्या रक्कमची पेन्शन दिली जाते. त्यामुळे निवृत्तीवेतनाचा संपूर्ण भार सरकारी तिजोरीवर पडतो.
- कोणासाठी ? या पेन्शन योजनेमध्ये सरकारी कर्मचाऱ्यांच्या पती-पत्नीलाही ही पेन्शन मिळते.
- विशेषत्वे ? जुन्या पेन्शन योजनेमध्ये गुंतवणुकीनुसार पेन्शन मिळते, आणि महागाई वाढल्यास त्यासोबत महागाई भत्ता मिळायचा म्हणजे पेन्शनमध्ये वाढ होत जात आहे
जुनी पेन्शन योजना ही 2004 मध्ये लागू केलेली होती.
या योजनेमध्ये सरकारी कर्मचाऱ्यांना निश्चित पेन्शन मिळत होती.
सेवानिवृत्ती से पहले अंतिम 12 महिने में मिले औसत मूल वेतन का 50% पेन्शन मिळत होता.
न्यूनतम सेवा अवधि 25 वर्ष होणे आवश्यक आहे.
यूनिफाइड पेन्शन स्कीम काय आहे ?
- निश्चित पेंशन : यूपीएसमध्ये कर्मचार्यांना रिटायरमेंट केल्यानंतर निश्चित पेंशन दिली जाईल. ही पेंशन त्यांच्या पहिल्या 12 महिन्याच्या औसत मूल वेतनाच्या 50% असेल.
- न्यूनतम सेवा : कर्मचार्यांना कमीत कमी 10 वर्षांच्या सेवेच्या नंतर न्यूनतम 10,000 रुपये मासिक पेंशन दिली जाईल.
- महंगाई संशोधन : पेंशनाच्या रक्कमीत महागाई संशोधन केला जाईल.
- निश्चित फॅमिली पेंशन : कर्मचार्यांच्या मृत्यूनंतर त्यांच्या पत्नीला 60% पेंशन दिली जाईल.
- लागू तारीख : यूपीएस 1 एप्रिल 2025 पासून लागू होईल असे सरकारचे म्हणणे आहे.
यूपीएस ही नव्या पेन्शन योजनेची एक अंश आहे, ज्यामध्ये अंतिम वेतन पर आधारित पेन्शन प्रदान केली जाते.
न्यूनतम सेवा अवधि 10 वर्ष आहे.
सेवानिवृत्ति पर 10,000 रुपये प्रति माह की न्यूनतम पेन्शन की गारंटी देते.
नोकरी करत असताना पैशांची बचत कशी करावी ?
- बजेट तयार करा: पहिल्यांदाच तुम्हाला तुमच्या महिन्याच्या खर्चाची एक अचूक आकलन करावी. तुमच्या आवश्यकतेनुसार एक बजेट तयार करा आणि त्यातून बाहेर पडण्याच्या खर्चांची नोंद करा.
- खर्चांच्या नोंदी: तुमच्या खर्चांची नोंद करण्यासाठी एक खास टूल किंवा App वापरा. त्यामुळे तुम्ही कुठल्या विशेष गोष्टीच्या वर्गात जाणून घेऊ शकता.
- पैशांच्या बचतीसाठी खास खाते: तुमच्या बचतीसाठी एक खास खाते उघडा. त्यामुळे तुम्ही तुमच्या खर्चांची नोंद करू शकता आणि तुमच्या बचतीच्या लक्ष्यात राहू शकता.
- वित्तीय सावधानी: पैशांच्या बचतीसाठी वित्तीय सावधानी घ्या. तुमच्या खर्चांची नोंद करण्याच्या वेळी तुम्ही तुमच्या बजेटमध्ये राहून तुमच्या खर्चांची नियमित तपास करा.
नॅशनल पेन्शन सिस्टम काय आहे?
नॅशनल पेन्शन सिस्टम ही एक सरकारी रिटायरमेंट सेविंग स्कीम आहे, ज्यामध्ये आपल्याला आपल्या सेवानिवृत्ति की योजना बनवायला मदत करण्यात आहे.
- स्वैच्छिकता: आपल्याला इष्टतम निर्णय घेण्याची स्वतंत्रता देते. आपल्याला आपल्या निवेशाच्या विकल्पांमध्ये निवड करण्याची परवानगी आहे.
- पोर्टेबलिटी: NPS आपल्याला कुठल्याही राज्यात व्यवस्थित बचत करण्याची अनुमति देते. आपल्याला कुठल्याही राज्यात नौकरी करण्याची आवश्यकता असल्यास, या योजनेत जाण्याची आवश्यकता नाही.
- व्यवस्थित बचत: NPS आपल्याला व्यवस्थित बचत करण्याची अनुमति देते. आपल्याला निवेश केलेल्या रक्कमेची व्यवस्थित तरतूद करण्यात आली आहे.
NPS ही भारतीय सरकारची नवीन पेन्शन योजना आहे.
या योजनेमध्ये कर्मचाऱ्यांकडून दरमहा काही रक्कम जमा करण्यात आली आहे.
योगदानाची रक्कम मूळ वेतन आणि डीए (DA) च्या 14 टक्के करण्यात आली.
सेवानिवृत्ति पर एकूण रक्कमेच्या 60 टक्के रक्कम कर्मचाऱ्यांना काढू शकतात
सरकारी नोकरी करत असताना पैसे कमविण्याचे इतर कायदेशीर मार्ग कोणते ?
- रजा रोखीकरण (Leave Encashment): सरकारी कर्मचाऱ्यांना विविध प्रकारच्या रजा (उदा. अर्जित रजा, वैद्यकीय रजा, प्रसूती रजा) मिळतात. तुम्ही आपल्या रजा असताना त्याची रक्कम एनकॅश करू शकता. या रक्कमेवर आयकर लागू होईल, परंतु तुमच्या आयकर स्लॅबनुसार जादा रकमेवर कर आकारला जाईल.
- अतिरिक्त काम करणे: तुमच्या नोकरीच्या बाहेर अतिरिक्त काम करण्याची विचार करा. तुम्हाला वेळेच्या अनुसार अतिरिक्त काम करण्याची अनेक विकल्पे आहेत, ज्यामध्ये ऑनलाइन व्यापार, फ्रीलांसिंग, ट्यूटरिंग, वेब डिझाइनिंग, आणि डिजिटल मार्केटिंग समाविष्ट आहे.
७ व्या वेतन आयोगाचे सरकारी नोकरदारांना होणारे फायदे
७ व्या वेतन आयोग हे भारतीय सरकारच्या वेतन आणि भत्त्यांच्या नियमनातील एक महत्त्वपूर्ण प्रक्रिया आहे. चला, त्याच्याबद्दल काही माहिती देऊया.
- ७ व्या वेतन आयोग (7th Pay Commission): भारतीय सरकारने २००८ मध्ये वेतन आणि भत्त्यांच्या नियमनातील एक नवीन आयोग स्थापन केला. या आयोगाच्या कामाच्या अवधीत, केंद्रीय कर्मचाऱ्यांच्या वेतन, भत्त्यांच्या नियमनातील बदल, आणि अन्य वित्तीय विषयांमध्ये सुधारणा (Advantage) केली जाते.
- डीए (Dearness Allowance): डीए हे कर्मचाऱ्यांना वार्षिक आधारे वाढवलेले भत्ता आहे. यात्रेच्या वेळी वाढलेल्या महागाईच्या आकड्यांवर आधारित आहे. डीए वाढीच्या घोषणेसाठी आतुरतेने वाट पाहत आहे केंद्रीय कर्मचाऱ्यांसाठी.
- ७ व्या वेतन आयोगांतर्गत फायदे:
- वेतन वाढ: केंद्रीय कर्मचाऱ्यांना वेतनात वाढ होईल. या आयोगाने वेतन वाढवले आहे, ज्यामुळे कर्मचाऱ्यांच्या आर्थिक स्थितीत सुधारणा होईल.
- डीए वाढ: आयोगाने डीए वाढवले आहे, ज्यामुळे कर्मचाऱ्यांना महागाईच्या वाढामुळे अधिक भत्ता मिळणार.
- अन्य भत्ते: आयोगाने अन्य भत्त्यांमध्ये दुरुस्ती केली आहे
1 thought on “Advantage of OPS,UPS, NPS, जुनी पेन्शन योजना, नॅशनल पेन्शन सिस्टम, यूनिफाइड पेन्शन स्कीम”